Aðalfundur framundan - tillaga um nafnabreytingu

 Félagsmenn Breiðavíkursamtakanna eru minntir á aðalfund samtakanna sem fram fer þriðjudagskvöldið 25. janúar næstkomandi, kl. 19:30 í fundarsal ReykjavíkurAkademíunnar við hringbraut (JL-húsinu).

Einnig er minnt á áskorun síðasta félagsfundar: "skorað er á fyrrum vistmenn annarra heimila (eða aðstandendur þeirra) en Breiðavíkur (1954-1972, drengjaheimili) að taka við keflinu sem allra mest". Þegar liggja fyrir nöfn 3-4 áhugasamra einstaklinga og vitað um 2-3 sem eru að íhuga málið. Það þarf 5 í stjórn og 2 í varastjórn.

 

Uppfært:

Minnt er á anda félagslaga um kynningu á lagabreytingatillögum. Í því sambandi er hér með kynnt að Friðrik Þór Guðmundsson fyrrum ritari stjórnar og Einar D. G. Gunnlaugsson flytja saman nafnabreytingatillögu um að nafn samtakanna breytist úr Breiðavíkursamtökin í Vistheimilasamtökin. Hinir sömu flytja saman lagabreytingatillögu um mjög hófstillt félagsgjald (árgjald) upp á 1.000 krónur (skráðir félagar eru nú 100 talsins). Þessar breytingatillögur verða nánar kynntar í umræðuþræðinum (kommentakerfinu) von bráðar, en þar er og að finna gildandi lög samtakanna.

Lagabreytingatillögur má leggja fram á sjálfum aðalfundinum án nánari forkynningar, en gott er að þær komi sem fyrst fram til kynningar. Ýmsar lagabreytingar voru samþykktar á síðasta aðalfundi, svo sem heimildarákvæði um að stofna megi undirfélög um hvert vistheimili.

Stjórnin

 

Tillaga:

Einar D. G. Gunnlaugson og Friðrik Þór Guðmundsson eru með 2 lagabreytingatillögur fyrir aðalfund Breiðavíkursamtakana 25. janúar næstkomandi.

TILLAGA 1 - NAFNABREYTING Á SAMTÖKUNUM

Við undirritaðir leggjum hér með fram lagabreytingatillögu um að 1. grein hljóði eftirleiðis:

„Félagið heitir Vistheimilasamtökin“

Greinargerð:

1. Það er nauðsynlegt samtökum eins og okkar að þau séu "regnhlífasamtök".

2. Regnhlífasamtökin skulu heita nafni sem vistmenn allra vistheimila geta sæt sig við að vera í á jafnréttisgrundvelli.

3. Stækkun samtakana mun eiga verulega erfiðara uppdráttar með því að eyrnamerkja samtökin nafni eins ákveðins vistheimilis, vistmönnum annara vistheimila munu ekki finna sig í samtökum með nafni vistheimilis sem þeir dvöldu ekki á.

4. Nafnið Breiðavíkursamtökin var nauðsynlegt í upphafsbaráttu okkar allra fyrir réttlæti og sanngirnisbótum, sérstaklega þar sem sterk áhrif mynduðust úti í þjóðfélaginu eftir hetjulega framgöngu nokkurra Breiðavíkurdrengja sem komu málinu á það skrið sem þurfti til að ná fram réttlæisbótum . Fyrir það eiga þessir Breiðavíkurdrengir heiður skilið.

5. Að ofansögðu teljum við ljóst að allir vistmenn á hvaða vistheimili sem er geti fundið sig í regnhlífasamtökum okkar undir nafninu VISTHEIMILASAMTÖKIN.

TILLAGA 2 - FÉLAGSGJÖLD

Við leggjum til að 8. greinin hljóði eftirleiðis:

„Til að samtökin geti haldið uppi grunnstarfsemi greiða félagar árgjald upp á 1.000 krónur (eitt þúsund krónur). Aðalfundir ákveða þessa upphæð árlega samkvæmt einföldum meirihluta. Þó getur félagi sótt um niðurfellingu árgjaldsins sökum bágrar fjárhagsstöðu og skal stjórn samtakanna fá og afgreiða erindið. Samtökin eru að öðru leyti fjármögnuð með styrkjum frá opinberum aðilum, fyrirtækjum og einstaklingum. Auk þess er innheimt greiðsla fyrir fræðsluerindi á vegum félagsins. Öll vinna sem félagsmenn inna af hendi í þágu samtakanna er sjálfboðavinna“.

Greinargerð:

Reynslan hefur sýnt að félagsgjöld (árgjöld) eru eðlileg og fljótleg leið til að tryggja þá grunnstarfsemi sem eru samtökunum nauðsynleg. Hér er meðal annars átt við fundarhöld og aðstöðu, kaup á kaffi og vegna stærri funda meðlæti, samkomur, kaup á pappír og öðrum gögnum, póst- og símakostnaður, tölvukostnaður, erindrekstur við stjórnvöld og fleira. Árgjald upp á 1.000 krónur tryggir slíkt, en vegna víðtækari starfsemis þarf hins vegar að koma til styrkveitinga frá opinberum- og einkaaðilum.

Einar D. G. Gunnlaugsson

Friðrik Þór Guðmundsson

Aðalfundur BRV þann 25. janúar næstkomandi

Á félagsfundi samtakanna sl. þriðjudag var samþykkt að halda aðalfund í fyrra laginu að þessu sinni eða þriðjudagskvöldið 25. janúar næstkomandi og er það raunar næsti fundur samtakanna.Aðalfundurinn verður haldinn á sama stað og venjulega og nánari upplýsingar veittar síðar.

 

Jafnframt tilkynnti formaðurinn Bárður á félagsfundinum að hann drægi sig í hlé og hefur varaformaðurinn Georg tekið við formennskunni.

 

Þá var samþykkt sérstök tillaga þar sem skorað er á fyrrum vistmenn annarra heimila (eða aðstandendur þeirra) en Breiðavíkur (1954-1972, drengjaheimili) að taka við keflinu sem allra mest. Í þessu felst að svokallaðir "Breiðavíkurdrengir" (vistmenn Breiðavíkur 1954-1972) draga sig í hlé úr forystunni - en verða vitaskuld áfram félagsmenn og miðli af reynslu sinni. Þessari áskorun er hér með komið á framfæri.

Unnur Millý í Návígi

 Það hefur væntanlega ekki farið framhjá félögum að viðtalið við Unni Millý var hjá Þórhalli Gunnarssyni í Návígi í gærkvöldi, þriðjudag, áhrifamikið viðtal um ofbeldi innan fjölskyldunnar, á U-heimilunum, Breiðavík og víðar.

Hér að neðan er slóð til að horfa á þáttinn á Netinu.

http://dagskra.ruv.is/sjonvarpid/4565272/2010/11/16/

 

 

Gleymir ekki ofbeldinu á Jaðri

Vefsíðan hefur fengið góðlátlegt leyfi blaðamannsins Þorgils Jónssonar á Fréttablaðinu til að endurbirta hér viðtal hans við Jaðar-drenginn Jens Jensson, en viðtalið birtist í blaðinu um síðustu helgi.

 

Jens Jensson dvaldi á Heimavistarskólanum að Jaðri í fjögur ár. Þar upplifði hann ofbeldi og óréttlæti daglega og hefur ekki enn beðið þess bætur. Í samtali við Þorgils Jónsson segist hann afar ósáttur við niðurstöður Vistheimilanefndar, sem hafi gert lítið úr frásögnum hans og annarra af ofbeldinu sem þar viðgekkst af hendi kennara og nemenda.

 

Aðbúnaður barna sem vistuð voru á vist- og meðferðarheimilum ríkisins hefur verið áberandi í umræðunni síðustu misseri. Vistheimilanefnd hefur frá árinu 2007 unnið að úttekt á starfsemi þessara stofnana og birti í síðasta mánuði þriðju skýrslu sína, þar sem rannsókn beindist að Silungapolli, Reykjahlíð og Jaðri.

 

Hvað varðar Heimavistarskólann að Jaðri var það niðurstaða nefndarinnar að ekki þætti sannað að ofbeldi hafi viðgengist á þeirri stofnun, en sú niðurstaða er ekki í samræmi við upplifun Jens Jenssonar, sem dvaldi á Jaðri um fjögurra ára skeið. Jens segir í samtali við Fréttablaðið að ekki líði sá dagur að hann hugsi ekki til þess ofbeldis og óréttlætis sem hann var beittur þar.

 

Á Jaðar sökum fátæktar

 

„Við vorum átta systkinin og mamma okkar var oft veik. Hún var smávaxin og grönn og með átta börn sem tók mikið á hana og hún var þess vegna mikið á spítala.“

 

Jens var átta ára gamall þegar honum og yngri bróður hans var komið fyrir á Jaðri, árið 1966. Engin óregla var á heimilinu og engin hegðunarvandamál hjá þeim bræðrum, en mikil fátækt á stóru heimili og flest systkinin voru til skemmri eða lengri tíma tekin af heimilinu og vistuð á vistheimilum og í skólum.

 

Ofbeldi einkenndi lífið á Jaðri þar sem drengirnir slógust miskunnarlaust sín á milli fyrir utan það sem þeir máttu þola af hendi sumra kennara, segir Jens. Strax á fyrsta degi á Jaðri réðist annar drengur að Jens með ofbeldi. Það sem vakti athygli hans var þó að kennari sem varð vitni að árásinni gerði ekki neitt til að sporna við henni.

 

„Hann aðhafðist ekkert og það var fyrirboði um það viðhorf sem kennararnir þar höfðu gagnvart slagsmálum og ofbeldi.“

 

Misþyrmt alvarlega

 

Jens tiltekur mörg önnur dæmi um ofbeldið sem viðgekkst á Jaðri. Til dæmis var hann eitt sinn læstur úti að vetri til, berfættur í skyrtu og buxum einum fata. Á endanum gekk Jens, berfættur, 15 kílómetra leið heim til sín og tók ferðin nærri þrjá klukkutíma í nístingskulda.

 

Alvarlegasta atvikið átti sér þó stað þegar Jens var tíu ára gamall, en þá misþyrmdi kennari honum með þeim afleiðingum að hann var lagður inn á sjúkrahús.

 

Aðdragandi málsins var sá að hann hafði verið að tuskast við vini sína í ærslaleik þegar kennarinn kallaði hann til sín inn í anddyri hússins.

 

„Það næsta sem gerðist var að hann greip mig föstu taki um hálsinn, sneri mér við og slengdi höfðinu á mér harkalega í vegginn. Við þetta vankaðist ég og var hálf rænulaus, en hann hélt mér upp við vegginn og kýldi mig í maga, brjóstkassa og andlit.“

 

Daginn eftir fór hann heim í helgarfrí, en var þá umsviflaust fluttur á slysadeild, enda mikið bólginn í andliti og með glóðarauga á báðum augum. Við læknisskoðun kom í ljós að Jens var með heilahristing og bólgur og mar í kringum kviðarhol, en hin andlegu sár sem þessi árás skildi eftir sig voru hálfu verri.

 

„Þetta hefur fylgt mér alla tíð síðan, og sem barn var ég stanslaust að endurupplifa þennan atburð og reyna að finna einhverja ástæðu eða eitthvað sem ég hefði gert til að eiga þetta skilið.“

 

Jens segir þetta hafa legið á sér allt fram á fullorðinsár, eða þangað til hann eignaðist sjálfur barn. Þá áttaði hann sig á því að ástæðan hefði legið hjá kennaranum og fyrir tilviljun hefði hann orðið fyrir barðinu á honum í þetta skiptið.

 

Ofbeldi smitast til nemenda

 

Jens segist geta tínt til ótal dæmi um ofbeldið sem viðgekkst í heimavistarskólanum. „Vistin á Jaðri var hryllileg og þrátt fyrir að vissulega hafi verið einhverjar góðar stundir inn á milli, man ég ekki eftir einum einasta degi þar sem ekki voru einhver slagsmál eða ofbeldi í gangi.“

 

Jens segir ofbeldið hafa tekið sér bólfestu í hópi kennaranna á þessum árum og þeirra menning hafi einkennst af ofbeldi. Ekki er síður ámælisvert, að mati hans, að kennarar og starfsfólk hafi látið undir höfuð leggjst að koma í veg fyrir ofbeldi. Þar hafi stærri strákarnir miskunnarlaust misþyrmt þeim yngri í slagsmálum.

 

„Það er einmitt þetta sem þarf að koma í veg fyrir. Þetta gerðist á Jaðri og Breiðavík og víðar. Svona myndast þetta og það verðum við að stöðva. Utanaðkomandi aðilar þurfa að benda á hvað er að áður en það magnast upp.“

 

Þoldi ekki við í skóla

 

Jens yfirgaf Jaðar fyrir fullt og allt þegar hann var 12 ára gamall og fór eftir það í Reykjahlíð, þaðan í Réttarholtsskóla um skamma hríð og svo í skóla í Mosfellssveit þar sem hann segist hafa upplifað allt annað og eðlilegra ástand. Þrátt fyrir það var breytingin svo mikil að hann hrökk í baklás og mælti vart orð af munni í heilt ár.

 

„Það var bara sjokk að vera allt í einu kominn í umhverfi þar sem maður var ekki alltaf að berjast.“

Hann fór eftir það í Fellaskóla en flosnaði upp úr námi og vann eftir það ýmis verkamannastörf.

Jens segir þessa andstöðu hans við skólagöngu eina afleiðingu hinnar bitru reynslu hans og annarra drengja frá þessum árum.

 

„Meirihluti strákanna sem voru þarna eru ólærðir í dag og ég sjálfur áttaði mig á því síðar, þegar ég ætlaði í kvöldskóla, að ég hataði skóla. Við það rifjuðust upp minningar sem ég vildi helst forðast.“

Jens bætir því þó við að margir piltanna hafi gert það gott síðar á lífsleiðinni.

 

Reiður vegna skýrslu

 

Þegar Jens fékk boð um að koma fyrir vistheimilanefndina og segja sína sögu leit hann á það sem gott tækifæri til að koma hinu sanna á framfæri. „Ég var ekkert að hugsa um peninga eða neitt þess háttar. Ég vildi bara koma minni sögu á framfæri áður en ég dræpist.“

 

Þegar í viðtalið var komið sagði Jens frá stærstu tilvikunum sem höfðu setið í honum, en bætti því við að hann gæti lengi talið upp. Útkoman var hins vegar vonbrigði, eins og fram hefur komið, því að í skýrslunni segir að ekki séu miklar líkur á að nemendur hafi almennt verið beittir ofbeldi.

 

Jens finnst lítið til skýrslunnar koma þar sem mestallt sem fram kemur þar komi ofbeldi á börnum ekkert við. „Skýrslan er stór en þarna er mikil vinna sem hefur farið í ekki neitt! Það sem gerðist á Jaðri eru örfáar blaðsíður. Svo er verið að vitna í plögg og annað sem skipta engu í sambandi við ofbeldi.“

Hann er einnig reiður yfir því að í skýrslunni sé minna mark tekið á vitnisburði nemendanna en kennaranna.

 

Misjöfn upplifun

 

Jens segir þó að greinilegt sé af því hve fáir hafi tjáð sig við nefndina að lítill vilji sé í þessum hópi til að tjá sig um reynsluna á Jaðri. „Þetta er í raun rökrétt því að strákarnir vilja ekkert fara aftur í þennan tíma frekar en ég.“

 

Jens bætir því við að í skýrslunni sé ekki tekið tillit til þess að nemendur hafi komið frá mismunandi heimilum og upplifi því vistina á misjafnan hátt. Sumir, líkt og hann sjálfur, hafi verið vistaðir þar sökum fátæktar, en aðrir komu frá heimilum þar sem ofbeldi og misnotkun var jafnvel daglegt brauð. Það skipti því máli við hvað er miðað þegar talað er um jákvæða eða neikvæða upplifun.

 

„Ég veit ekki um einn einasta mann sem var þarna sem talar ekki um þetta sem hryllilega vist,“ segir Jens, en bætir því við að enn séu margir sem hann þekki sem geti ekki rætt um reynslu sína á Jaðri og þeir hafi ekki heldur tjáð sig við nefndina.

 

Vonast eftir breytingum

 

Jens er því afar ósáttur við niðurstöðu skýrslunnar þar sem honum finnst vanta mannlega þáttinn. Meðal annars er talað um að valdbeiting hafi undir vissum kringumstæðum verið réttlætanleg til að „kveða niður óæskilega hegðun nemenda“.

 

„Ég er ekki að efast um að fólkið í nefndinni er gott fólk,“ segir Jens, „en það er ekki að horfa á okkur sem börn á aldrinum 7 til 12 ára.“

 

Jens segist þó vonast til þess að saga hans verði til þess að nefndin muni íhuga stefnu sína. „Í mínum huga er það að segja frá þessum hlutum aðferð til að forða því að þeir endurtaki sig,“ segir Jens og bætir því við að honum þyki skýrslan breiða yfir vandamálin sem voru til staðar.

 

Þarna viðgekkst ofbeldiskúltúr og það verður að viðurkenna það. Þessu eiga eftirlitsaðilar að leita að því annars er hægt að skrifa hundrað skýrslur án þess að nokkuð gerist. Ég er að vona að eftir þessa grein muni nefndin horfa öðruvísi á þær stofnanir sem enn á eftir að rannsaka.“

 

[e-mail]

Varst þú á Unglinga- eða Upptökuheimilinu?

Rétt er að benda hlutaðeigandi á að Vistheimilanefndin svokallaða (Spanó-nefndin) er um þessar mundir að vinna að lokaskýrslu sinni - um Unglingaheimili ríkisins (1978-1994) og Upptökuheimili ríkisins (1945-1978).Með sérstakri auglýsingu (sjá t.d. dagblöð 16. október sl.) kallaði nefndin eftir fyrrum vistbörnum að mæta í viðtal hjá nefndinni og upplýsa hana um reynslu sína af dvölinni.

Upptökuheimilið var með starfsstöðvar að Elliðahvammi í Kópavogi, í starfsmannabústað við Kópavogshæli og á Kópavogsbraut 17 og Kópavogsbraut 9. Unglingaheimilið var með starfsstöðvar að Kópavogsbraut 17 og Kópavogsbraut 9, að Sólheimum 7 og Sólheimum 17 og Efstasundi 86, að Smáratúni í Fljótshlíð og Torfastöðum í Biskupstungum.

Hlutaðeigandi hafi samband við Vistheimilanefndina í síma 563 7016 eða netfangi [e-mail]. 

Um þessa vinnu sagði Róbert Spanó nýlega í blaðaviðtali: "Við höfum alltaf hvatt alla, sem hafa vitneskju eða reynslu af því að vera á svona stofnunum, til að hafa samband". Fólk sem hafi frá slíku að segja fái viðurkenningu á brotum gegn sér og einnig að hægt verði að bæta framkvæmd barnaverndarlaga. „Einnig viljum við að starf okkar sýni fram á að með rannsóknum af þessu tagi sé hægt að komast til botns í samfélagslegum vandamálum."

Enn fellur Breiðvíkingur frá - Lee Reynir Freer

Það fór ekki hátt, en 14. ágúst dó enn einn Breiðvíkingurinn, líklega sá 34. af þeim sem vistuðust vestra 1953-1972 (af alls líklega 126) - Lee Reynir Freer (Hjörtþórsson í einhverjum eldri gögnum). Reynir var fæddur 3. ágúst 1945 og var því 65 ára - heimilislaus og að því er virðist bæði vina- og vandamannalaus.

Reynir vistaðist á Breiðavík frá 4. júlí 1955 til 1. maí 1958 eða í tæp 3 ár, 10 til 12 ára gamall. Þegar Breiðvíkingar "komu fram" í febrúar 2007 birti Stöð 2 viðtal við hann og má sjá sláandi frásögn hans á þessari slóð (myndskeiðið er ekki lengur tengt):

 

http://www.visir.is/article/200770208102

 

Einnig mátti í desember 2007 lesa frásögn Fréttablaðsins af því þegar hart var tekið á Lee Reyni fyrir að stinga inn á sig lifrarpylsukeppi í 10-11 í Austurstræti:

 

http://epaper.visir.is/media/200712070000/pdf_online/1_2.pdf

 

Lee Reynir átti við mikinn drykkjuvanda að etja, var heimilislaus og komst reyndar í fréttir fyrir fáeinum árum fyrir að dveljast í tjaldi í Öskjuhlíð. Hann átti að baki fjölda dóma og aðallega fyrir minniháttar brot.

 

8. júní 1991 birtist í Lesbók Morgunblaðsins ljóð eftir Lee Reyni, ort á Litla-Hrauni undir fyrirsögninni "Ort á Hrauninu" og lýkur þessari frásögn á ljóði hans:

 

Ef lífið þig leikur hart og grátt

og ljós þinnar sálar í svörtustu nátt

þá trúðu og treystu á Guðs æðri mátt

því tár græða sárin á himneskan hátt.

Eyðublaðið er komið á Netið

Á vefsíðu Sýslumannsins á Siglufirði er nú eyðublaðið komið, þar sem frumkröfur um sanngirnisbætur eru settar fram (sjá hér).

Þar kemur eftirfarandi fram:

"Umsóknareyðublaðið er í tveimur hlutum. Annar hlutinn er umsóknareyðublaðið sjálft sem unnt er að skila rafrænt eða fylla út, prenta út og skila með pósti. Hinn hluti umsóknarinnar er eyðublað þar sem umsækjandi getur veitt sýslumanni heimild til að afla gagna sem kunna að vera til staðar hjá rannsóknarnefnd vistheimila eða öðrum opinberum aðilum um dvöl hans á vistheimili. Ekki er skylda að veita þessa heimild en ef hún verður veitt þá þarf að prenta hana út og undirrita með eigin hendi umsækjanda. Skal undirritun hans vera vottuð af tveimur aðilum, eða tengilið vegna vistheimila.

Reynt hefur verið að gera umsóknareyðublaðið einfalt í sniðum og miðað er við að ekki þurfi neina sérþekkingu til að fylla það út. Hafi umsækjandi farið í viðtal hjá rannsóknarnefnd sem kannaði starfsemi vistheimila samkvæmt lögum nr. 26/2007, eru líkur á að þau gögn sem nefndin hefur aflað nægi til að meta bótarétti hans. Hafi umsækjandi ekki farið í viðtal hjá nefndinni, þarf hann að gefa ítarlega fyrir atvikum sem áttu sér stað á vistheimili þar sem hann dvaldi og hann kann að verða kallaður í viðtal hjá sýslumanni til að gefa munnlega skýrslu. Umsækjandi getur lagt fram þau viðbótar gögn sem hann telur að varpi ljósi á málið. Þar getur t.d. verið um að ræða læknisfræðileg gögn.

Í 1. hluta eyðublaðsins þarf umsækjandi að gefa almennar upplýsingar eins og nafn og kennitölu. Dvalarstaður og sími þarf einnig að koma fram, því vera kann að sýslumaður þurfi að afla frekari upplýsinga hjá umsækjanda. Ef umsækjandi hefur fengið einhvern annan aðila til að annast umsóknina, þarf umboðsmaður hans að hafa gilt umboð til starfans og þarf að skila því með umsókninni.

Í 2. hluta eyðublaðsins þarf umsækjandi að gefa upplýsingar um á hvaða vistheimili hann dvaldi. Ekki er unnt að fá greiddar bætur vegna annarra heimila en þarna eru talin upp, þar sem lögin eru takmörkuð við þessi heimili. Ef umsækjandi hefur dvalist á fleiri en einu af þessum heimilum, þarf að skila umsókn vegna hvers og eins þeirra. Nauðsynlegt er að tilgreina tíma dvalar. Síðan þarf umsækjandi að rekja eftir minni hvernig dvölin var og hvaða harðræði hann sætti. Hafi umsækjandi farið í viðtal hjá rannsóknarnefnd með starfsemi vistheimila, þá er hægt að vísa til þess að upplýsingar um dvölina sé að finna í gögnum nefndarinnar og hafi hann engu að bæta við það sem þar kemur fram þarf ekki að fylla þennan lið út að öðru leyti. Þessum lið má skila í sérstakri greinargerð ef umsækjandi óskar þess.

Í 3. hluta eyðublaðsins þarf umsækjandi að tilgreina hvaða tjóni hann hefur orðið fyrir í lífi sína vegna afleiðinga dvalar á vistheimili. Tjón skal rakið í eins skipulögðu máli og umsækjanda er unnt og engu sleppt sem umsækjanda finnst sjálfum skipta máli. Þarna þarf einnig að tilgreina hvaða skaðabætur umsækjandi fer fram á að fá greiddar. Rétt er að taka fram að bætur og bótaréttur verður að jafnaði metinn að álitum svo fjárhæðin sem umsækjandi kann að nefna bindur hvorki hann eða sýslumann ekki við ákveðna tölu.

Í 4. hluta eyðublaðsins er þess óskað að umsækjandi veiti upplýsingar um þau gögn sem skipt geta máli og honum er kunnugt um. Sé honum ekki kunnugt um nein fyrirliggjandi gögn má sleppa þessum reit. Rétt er að hafa í huga að því nákvæmari upplýsingar sem gefnar eru því auðveldara verður að meta tjón það sem umsækjandi hefur orðið fyrir".

• Umsókn um sanngirnisbætur úr ríkissjóði vegna dvalar á vistheimili á vegum hins opinbera samanber lög nr. 47/2010 og lög nr. 26/2007 (PDF.skjal - má fylla út á netinu, prenta og senda í pósti eða koma til tengiliðar).
• Heimild til sýslumanns til gagna- og upplýsingaöflunar vegna umsóknar um sanngirnisbætur á grundvelli laga nr. 47/2010. (PDF.skjal - má fylla út á netinu, prenta og senda í pósti eða koma til tengiliðar).

ATH: Eyðublaðið virðist loks komið í lag hjá sýslumanni og tenglarnir þá virkir.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Umsoknareydublad um baetur
• Heimild til oflunar gagna

Innköllun vegna Breiðavíkur birt

FYRSTA INNKÖLLUN VAR BIRT Í FRÉTTABLAÐINU OG MORGUNBLAÐINU, LAUGARDAGINN 9, OKTÓBER. HÚN ER VEGNA VISTHEIMILISINS BREIÐAVIKUR:

INNKÖLLUN SANNGIRNISBÆTUR

Í samræmi við ákvæði laga nr. 47/2010 um sanngirnisbætur fyrir misgjörðir á stofnunum eða heimilum sem falla undir lög nr. 26/2007 og tóku gildi hinn 28. maí 2010, hefur sýslumanninum á Siglufirði verið falið að gefa út innköllun, fara yfir kröfur og gera þeim sem eiga rétt á bótum skrifleg sáttaboð. Skal sýslumaður eftir því sem kostur er fjalla samtímis um allar kröfur er lúta að sama heimilinu.

Á grundvelli þessa er nú kallað eftir kröfum frá þeim sem dvöldu á:

Vistheimilinu Breiðavík

Hér með er skorað á alla þá sem dvöldu á vistheimilinu Breiðavík einhvern tíma á árabilinu 1952-1979 og urðu þar fyrir illri meðferð eða ofbeldi sem olli varanlegum skaða, að lýsa kröfu um skaðabætur fyrir undirritaðri fyrir 27. janúar 2011. Kröfu má lýsa á eyðublaði sem er að finna á vefnum www.sanngirnisbætur.is og hjá tengiliði vegna vistheimila.

Allar kröfur skulu sendar sýslumanninum á Siglufirði, Gránugötu 4-6, 580 Siglufirði.

Verði kröfu ekki lýst fyrir 27. janúar 2011, fellur hún niður.

Bent er á að unnt er að leita aðstoðar tengiliðar vegna vistheimila við framsetningu og skil á bótakröfu. Aðstoð tengiliðar er að kostnaðarlausu. Skrifstofa tengiliðar er að Tryggvagötu 19, 101 Reykjavík. Sími tengiliðar er 545 9045.

Siglufirði 11. október 2010
Ásdís Ármannsdóttir sýslumaður

http://www.syslumenn.is/syslumadurinn/fjallabyggd/inkollun_krafna/

Framsetning krafna /eyðublað

Eftir hádegi miðvikudaginn 13. október verður komið á vefinn www.sanngirnisbætur.is eyðublað sem unnt verður að skila rafrænt. Eyðublaðið er einfalt í sniðum og það þarf ekki sérþekkingu til að fylla það út og setja fram kröfur. Nokkrum dögum síðar verður unnt að senda umsóknir inn með rafrænum hætti. Til að það sé unnt þarf veflykill ríkisskattstjóra að vera fyrir hendi. Samhliða er annað eyðublað þar sem sá sem lýsir kröfu getur veitt sýslumanni heimild til að afla gagna sem flýtt geta fyrir og einfaldað meðferð málsins. Þar er aðallega um að ræða gögn sem varðveitt eru hjá vistheimilanefnd (Spanó-nefnd), en einnig önnur gögn sem skipt geta máli.

Þangað til eyðublaðið kemur er unnt að fá það sent í tölvupósti. Þeir sem vilja fá eyðublaðið strax geta óskað eftir þvi á netfanginu [e-mail]

 

Tengiliður byrjaður - innköllun í vikulok

Á góðum félags- og kynningarfundi Breiðavíkursamtakanna í gærkvöldi (þriðjudag) var tengiliður vistheimila, Guðrún Ögmundsdóttir, gestur fundarins og nýttu um 30 fundarmenn tækifærið vel til að fá hjá henni upplýsingar um framgang sanngirnisbótamálanna.

Enn er verið að útbúa aðstöðu fyrir tengiliðinn, en skrifstofa Guðrúnar verður í Tollhúsinu við Tryggvagötu (gengið inn Kolaportsmegin heyrðist skrifara) og símanúmerið 545-9045. Sérstök vefsíða er í smíðum og sérstakt netfang rétt að fæðast. 

Mjög margar spurningar voru uppi, ábendingar, tillögur og athugasemdir, sem of langt mál væri að týna til hér, en sem fullvíst má telja að gagnist tengiliðnum í startholunum. Guðrún lagði enda mikla áherslu á að hún væri "talsmaður ykkar og ykkar kröfugerðar" og einskis annars og var gerður góður rómur að hennar málflutningi á fundinum. Hjá henni kom fram að þrátt fyrir að starfsemin væri vart hafin væri hún búin að bóka 17 eða 18 viðtöl í næstu viku.

Þá kom fram hjá henni að ráðgert sé að fyrsta innköllun bótakrafna verði birt í dagblöðum fyrir eða um næstu helgi. Byrjað verður á Breiðavík, þ.e. fyrstu skýrslu, og svo koll af kolli. Tengiliður veitir allar nánari upplýsingar.

ATH - FYLGIST VEL MEÐ VEFSÍÐU SÝSLUMANNSINS Á  SIGLUFIRÐI:

http://www.syslumenn.is/serstok-verkefni/onnur-verkefni/sanngirnisbaetur/

Um Návígi, tengilið og frestun á fundi

Væntanlegir kröfuhafar um sanngirnisbætur bíða nú í vaxandi óþolinmæði eftir því að lögin um bæturnar taki almennilega gildi, en dráttur hefur verið á uppsetningu og gangsetningu stöðunnar "tengiliður vistheimila" (sem á að liðsinna kröfuhöfum) og mótun verklagsreglna frá hendi sýslumanninum á Siglufirði og dómsmála- og mannréttindaráðuneytinu.

Stjórn Breiðavíkursamtakanna hefur ákveðið að fresta um eina viku félagsfundi, þannig að hann verði ekki næstkomandi þriðjudagskvöld (28. september) heldur þriðjudagskvöld viku síðar eða  5. október og muni hann þá hefjast kl. 19:30 en ekki kl. 20:00.

Fyrir utan að enn er margt óljóst með starfsemi tengiliðsins (staðsetning, símanúmer, netfang og fleira) þá liggur einnig fyrir að næstkomandi þriðjudagskvöld kl. 21:25 verður mjög fróðlegur þáttur sýndur í Sjónvarpinu, nánar tiltekið mun Þórhallur Gunnarsson fjalla um vistheimilamálin í þætti sínum Návígi. Í þættinum verður meðal annars fjallað um nýjstu skýrslu Spanó-nefndarinnar og fólk tekið tali. Það er því tvöföld ástæða til að fresta fundinum.

Drátturinn á framkvæmd sanngirnisbótalaganna er að verða óviðunandi. Tengiliður átti að taka til starfa 1. september og þótt Guðrún Ögmundsdóttir hafi á pappírnum hafið störf 20. september þá er öll umgjörðin utan um starfið enn í lausu lofti; engin skrifstofa, enginn sími, ekkert netfang. Sömuleiðis hafa engin svör borist við tveimur bréfum til forsætisráðuneytisins um ýmis atriði, annars vegar frá formanni samtakanna fyrr í sumar og hins vegar frá samtökunum frá því fyrir þremur vikum. Drög að reglugerð um framkvæmd laganna liggur fyrir og snerta bréfin meðal annars efni draganna, án þess þó að leitað hafi verið umsagnar samtakanna.  Væntanlegir kröfuhafar finna eðlilega fyrir vaxandi óþolinmæði.

Í von um að staðan verði orðin mótaðri og stjórnvöld búin að girða sig í brók er félagsfundinum því frestað um viku og félagsmenn hvattir til að láta ekki Návígis-þáttinn framhjá sér fara. Fjölmenna svo á félagsfund þriðjudagskvöldið 5. október kl. 19:30 í salnum í JL-húsinu, þar sem hægt verður að spyrja nýjan tengilið spjörunum úr.

Stjórnin.

Hér að neðan er textinn í drögum að reglugerð, sem sýslumaður heffur haft í smíðum. Sérstök athygli er vakin á 11., 14. og 18. greinunum:

1. gr.

 Ríkissjóður greiðir sanngirnisbætur á grundvelli laga nr. 47/2010 til þeirra sem voru vistaðir sem börn á vist- eða meðferðarheimilum á vegum ríkisins og falla undir gildissvið laga nr. 26/2007 og máttu sæta ofbeldi eða illri meðferð meðan á dvölinni stóð.

 

Þau heimili sem falla undir gildissvið laga nr. 26/2007 eru:

a)      vistheimilið Breiðavík 

b)      Heyrnleysingjaskólinn  

c)       vistheimilið Kumbaravogur 

d)      skólaheimilið Bjarg  

e)      vistheimilið Reykjahlíð

f)       vistheimilið Silungapollur

g)      heimavistarskólinn Jaðar

h)      Upptökuheimili ríkisins

i)        Unglingaheimili ríkisins

 

2. gr.

 

Með ofbeldi er átt við háttsemi sem felst í líkamlegu eða kynferðislegu ofbeldi. Líkamlegt ofbeldi telst öll sú háttsemi gagnvart vistmanni sem fólgin er í líkamlegri valdbeitingu sem veldur sársauka og telst ekki lögmæt aðferð til sjálfsvarnar, eða til að afstýra ofbeldi eða eignaspjöllum á þeim tíma sem atburðurinn átti sér stað. Undir kynferðislegt ofbeldi fellur öll kynferðisleg háttsemi gagnvart vistmanni, hvort sem það var í formi kynferðislegrar misneytingar, kynferðislegs áreitis eða með því að særa blygðunarsemi vistmanns.

 

Ill meðferð telst öll valdbeiting sem veldur óþarfa sársauka, til dæmis í formi refsinga, enda hafi valdbeitingin ekki verið liður í lögmætum aðgerðum í formi sjálfsvarnar eða til að afstýra ofbeldi eða eignarspjöllum. Þá fellur niðurlægjandi og vanvirðandi framkoma einnig undir illa meðferð. Getur þetta átt við athafnir bæði starfsmanna og vistmanna á viðkomandi heimilum. Ill meðferð einskorðast ekki eingöngu við beinar athafnir gagnvart vistmanni, heldur einnig athafnaleysi starfsmanna vistheimilis eða annarra aðila á vegum hins opinbera.

 

3. gr.

 

Dómsmála- og mannréttindaráðherra skipar tengilið sem sinnir því hlutverki að miðla upplýsingum til þeirra sem falla undir gildissvið laga nr. 26/2007 og veitir þeim aðstoð eftir því sem nánar er kveðið á um í lögum nr. 47/2010.

 

4.gr.

 

Sýslumaðurinn á Siglufirði fer með þann hluta málaflokksins sem varðar verkefni sýslumanns. Sýslumaður gefur út innköllun krafna og auglýsir þær. Sýslumanni er heimilt að auglýsa innköllun krafna vegna eins eða fleiri heimila í einu. Fyrsta innköllun mun varða vistheimilið Breiðuvík, önnur innköllun Heyrnleysingjaskólann, þriðja innköllun vistheimilið Kumbaravog og vistheimilið Bjarg, fjórða innköllun vistheimilið Reykjahlíð, vistheimilið Silungapoll og heimavistarskólann Jaðar og  fimmta innköllun mun varða Upptökuheimili ríkisins og Unglingaheimili ríkisins.

 

5. gr.

 

Með innköllun skorar sýslumaður á alla þá sem hafa verið vistmenn á viðkomandi heimili á þeim tíma sem könnun nefndar skv. lögum nr. 26/2007 náði yfir og telja sig hafa orðið fyrir ofbeldi eða illri meðferð á meðan á dvölinni stóð, að gefa sig fram og lýsa kröfu um skaðabætur vegna þess tjóns sem þeir urðu fyrir.

 

6. gr.

 

Innköllun skal birt tvívegis í Lögbirtingablaði og viðurkenndu útbreiddu dagblaði, en auk þess er sýslumanni  heimilt að birta innköllun á vefsíðum ef hann telur það æskilegt. Á milli birtinga skulu líða hið minnsta 14 dagar. Í auglýsingum skal koma fram að allar kröfur skuli berast sýslumanninum á Siglufirði innan þriggja mánaða frá birtingu síðari innköllunar. Berist krafa ekki innan frestsins telst hún niður fallin. Heimilt er þó að víkja frá þessu skilyrði í allt að tvö ár ef veigamikil rök mæla með því.

 

7. gr.

 

Sýslumaður lætur í té sérstakt eyðublað sem bótakröfu skal skilað á. Þar kemur fram nafn og kennitala umsækjanda, hvar hann var vistmaður og á hvaða tíma, hvaða skaðabætur hann gerir og í hverju ofbeldi eða ill meðferð var fólgin. Á eyðublaðinu er umsækjanda unnt að veita sýslumanni heimild til aðgangs að þeim gögnum sem kunna að vera til staðar hjá nefnd skv. lögum nr. 26/2007. Þar með talið eru hljóðupptökur og endurrit af skýrslum. Vistmanni er einnig unnt að veita sýslumanni heimild til að afla annarra gagna sem kunna að vera til staðar hjá sveitarstjórnum og varða dvöl hans á vistheimili og afskipti félagsmálayfirvalda af málum hans síðar. Verði þessar heimildir ekki veittar fær sýslumaður ekki aðgang að gögnunum. Honum er þó heimilt án sérstakrar heimildar að leita staðfestingar hjá nefnd skv. lögum nr. 26/2007 um að viðkomandi hafi dvalið á vistheimili á þeim tíma sem tilgreindur hefur verið. Skal eyðublaðið undirritað með eigin hendi umsækjanda og skal hann geta sannað á sér deili.

 

8. gr.

 

Að loknum innköllunarfresti yfirfer sýslumaður kröfur sem borist hafa og þau gögn sem fyrir hendi eru. Sýslumanni er ekki skylt að taka skýrslu af þeim sem kröfu gerir, en honum er það heimilt ef kröfuhafi samþykkir. Skýrslu má gefa símleiðis ef slíkt þykir henta. Sá sem gerir kröfu getur ekki krafist þess að koma á fund sýslumanns.

9. gr.

 

Hafi einstaklingur verið vistaður á fleiri en einni stofnun sem lögin taka til, skal hann lýsa kröfu vegna hverrar dvalar fyrir sig eftir því sem innköllun fer fram. Skal fjallað um dvöl hans á hverjum stað sérstaklega án tillits til dvalar hans á annarri stofnun eða heimili.

 

10. gr.

 

Að lokinni yfirferð tekur sýslumaður afstöðu til fyrirliggjandi krafna fyrir hvert heimili. Sýslumaður metur þau gögn sem fyrir hendi eru. Telji sýslumaður líkur til þess að tiltekinn einstaklingur hafi sætt ofbeldi eða illri meðferð meðan hann dvaldi á vistheimili og það hafi haft varanlegar afleiðingar, telst fullnægt skilyrðum til greiðslu bóta.

 

11. gr.

 

Telji sýslumaður að vistmaður hafi orðið fyrir illri meðferð eða ofbeldi meðan hann dvaldi á heimili sem fellur undir ákvæði laga nr. 26/2007 og það hafi haft varanlegar afleiðingar, skal honum gert sáttaboð um greiðslu miskabóta. Ekki verða greiddar bætur vegna fjártjóns. Við ákvörðun um fjárhæð miskabóta skal sýslumaður taka mið af almennri réttarframkvæmd í skaðabótamálum og dómafordæmum í málum sem geta á einn eða annan hátt talist sambærileg. Bætur skulu taka mið af:

 

a)      alvarleika misgjörða eins og til dæmis hvort um hafi verið að ræða gróft líkamlegt eða kynferðislegt ofbeldi. Við mat á alvarleika skal hafa til hliðsjónar lengd vistunartíma og annarra atriða sem kunna að hafa gert dvölina þungbæra.

 

b)      alvarleika afleiðinga ofbeldis eða illrar meðferðar. Afleiðingar skulu metnar eftir missi tækifæra síðar í lífinu, tapi lífsgæða og andlegra afleiðinga misgjörðanna.

 

Skulu vistmanni metin miskastig, annarsvegar eftir alvarleika misgjörða og hinsvegar eftir alvarleika afleiðinga misgjörðanna. Mest geta miskastigin orðið 25 af hundraði vegna alvarleika misgjörða og 75 af hundraði vegna afleiðinga misgjörðanna. Fyrir fullan 100 stiga miska samkvæmt mati þessu skal greiða vistmanni kr. 6.000.000.

12. gr.

 

Telji sýslumaður forsendur til greiðslu bóta skal hann gera einstaklingi sem lýst hefur kröfu, skriflegt og bindandi sáttaboð þar sem boðnar verða bætur eftir mati sýslumanns. Sýslumanni er óskylt að rökstyðja sáttaboð. Telji sýslumaður ekki forsendur til bótagreiðslu skal hann hafna kröfunni skriflega og rökstyðja höfnunina. Skulu sáttaboð og hafnanir krafna er varða tiltekið heimili sendar öllum er lýst hafa kröfu vegna dvalar á því heimili samtímis. Skulu öll sáttaboð og tilkynningar um höfnun krafna sendar í ábyrgðarpósti, eða með öðrum sannanlegum og viðurkenndum hætti.

 

13. gr.

 

Vistmaður tekur eða hafnar sáttaboði. Veittur verður 30 daga frestur til að taka boðinu. Verði sáttaboði ekki tekið innan þess frests, telst því hafnað. Taki vistmaður boðinu áritar  hann  það með nafni sínu í votta viðurvist. Taki hann sáttaboði telst hann hafa afsalað sér frekari bótum vegna málsins.

14. gr.

 

Ekki er gert ráð fyrir greiðslu lögmannskostnaðar vegna framsetningar kröfu til sýslumanns, enda er gert ráð fyrir því að tengiliður geti aðstoðað vistmann nægilega við að setja fram kröfu og reifa hana.

 

15. gr.

 

Meðferð sýslumanns á umsókn um sanngirnisbætur verður ekki kærð til dómstóla.

 

16. gr.

 

Dómsmálaráðherra skipar þriggja manna úrskurðarnefnd um sanngirnisbætur til allt að þriggja ára, án sérstakrar tilnefningar. Skipa skal jafn marga til vara. Einn nefndarmaður skal fullnægja skilyrðum þess að vera skipaður hæstaréttardómari og verður hann formaður nefndarinnar. Í nefndinni skal eiga sæti einn læknir og einn sálfræðingur. Varamenn skulu fullnægja sömu skilyrðum og aðalmenn. Er nefndinni heimilt að ráða sér starfslið í samráði við ráðherra.

 

17. gr.

 

Hafi vistmaður hafnað sáttaboði sýslumanns eða hafi kröfu hans verið hafnað, getur hann innan þriggja mánaða lagt mál sitt fyrir úrskurðarnefndina. Berist erindi ekki innan þess frests telst niðurstaða sýslumanns endanleg niðurstaða málsins.

 

18. gr.

 

Í erindi til úrskurðarnefndar skal greina helstu ástæður þess að niðurstöðu sýslumanns verði ekki unað og færa rök fyrir því að viðkomandi eigi ríkari rétt en niðurstaða sýslumanns ber vott um. Getur nefndin kallað til viðtals þann sem leitað hefur til hennar eða aðra sem varpað geta skýru ljósi á málið. Henni er það þó ekki skylt. Nefndin getur leitað eftir rökstuðningi sýslumanns fyrir afstöðu hans. Ber sýslumanni þá að veita slíkan rökstuðning. Úrskurðarnefndin hefur aðgang að öllum þeim gögnum sem nefnd samkvæmt lögum nr. 26/2007 hefur aflað og varða þann sem leitað hefur til hennar, án sérstakrar heimildar hans. Á þetta við um skjalfest gögn, afrit af hljóðupptökum og önnur gögn sem máli kunna að skipta. Telji úrskurðarnefndin þörf á að afla annarra gagna er varpað geta ljósi á málið og eru í vörslu opinberra aðila getur hún það að veittri heimild eða eftir umboði málsskotsaðila. Ef umsækjandi bóta telur að skýrsla sem hann hefur gefið á öðru stigi málsins sé ófullnægjandi, getur hann óskað eftir því að gefa aðra skýrslu fyrir úrskurðarnefndinni, eða skila til hennar greinargerð þar sem helstu atriði málsins koma fram.

 

19. gr.

 

Úrskurðarnefndinni er heimilt að veittu umboði umsækjanda að óska þess að læknir leggi mat á heilsufar hans ef telja má að það skipti máli við úrlausn nefndarinnar. Skal kostnaður sem hlýst af því greiddur úr ríkissjóði.

 

20. gr.

 

Hafi umsækjandi leitað aðstoðar lögmanns við framlagningu bótakröfu sinnar fyrir úrskurðarnefndina, er henni heimilt samhliða ákvörðun um bætur, að ákveða greiðslu kostnaðar sem af því hefur hlotist, enda liggi fyrir sundurliðuð og réttmæt tímaskýrsla lögmannsins. Ekki skal þó greiða hærri kostnað vegna þessa en kr. 150.000.

 

21. gr.

 

Úrskurðarnefndin metur sjálfstætt þau gögn sem hún hefur aflað og fyrir hana hafa verið lögð og tekur ákvörðun á grundvelli þeirra. Skal nefndin við úrlausn máls hafa til hliðsjónar réttarframkvæmd við ákvörðun skaðabóta og fordæmi dóma sem telja má á einhvern hátt sambærilega. Skal nefndin hraða úrlausn hvers máls eins og auðið er. Að lokinni yfirferð kveður nefndin upp skriflegan rökstuddan úrskurð. Skal niðurstaða nefndarinnar send umsækjanda í ábyrgðarpósti eða með öðrum viðurkenndum hætti.

 

22. gr.

 

Niðurstaða úrskurðarnefndarinnar er endanleg meðferð málsins á stjórnsýslustigi. Verði ekki höfðað mál fyrir héraðsdómi, til að hnekkja úrskurði hennar innan sex mánaða frá því úrskurður var kveðinn upp, telst hann endanleg niðurstaða málsins.

 

23. gr.

 

Allur kostnaður við störf nefndarinnar greiðist úr ríkissjóði.