"... og stuggað í burtu"

"Allir vildu segja eitthvað um þann hroðalega órétt sem þessir samnemendur okkar urðu fyrir.  "Af hverju að hrúga öllum með námserfiðleika í sama bekkinn" heyrðist.  "Af hverju gátu þau ekki bara verið með okkur í bekk" sagði annar.  Þetta hafði greinilega hvílt á fleirum en mér.  Það var gott að finna það. Vinkona var nánast í áfalli því hún hafði reynt að hafa upp á nemendum úr A og B bekk og í gegnum gamlar símaskrár, náði sambandi við suma.  Henni var mætt með fálátssemi og stuggað í burtu eins og óþægilegri minningu.  Sumir höfðu flutt af landi brott aðrir vildu ekkert með þessa endurfundi að gera.  3 nemendur í þessum tossabekkjum höfðu svipti sig lífi".

Teitur Atlason í DV-bloggi um Hagaskóla ca. 1990.

Sjá nánar hér.

 

Gleymir ekki ofbeldinu á Jaðri

Vefsíðan hefur fengið góðlátlegt leyfi blaðamannsins Þorgils Jónssonar á Fréttablaðinu til að endurbirta hér viðtal hans við Jaðar-drenginn Jens Jensson, en viðtalið birtist í blaðinu um síðustu helgi.

 

Jens Jensson dvaldi á Heimavistarskólanum að Jaðri í fjögur ár. Þar upplifði hann ofbeldi og óréttlæti daglega og hefur ekki enn beðið þess bætur. Í samtali við Þorgils Jónsson segist hann afar ósáttur við niðurstöður Vistheimilanefndar, sem hafi gert lítið úr frásögnum hans og annarra af ofbeldinu sem þar viðgekkst af hendi kennara og nemenda.

 

Aðbúnaður barna sem vistuð voru á vist- og meðferðarheimilum ríkisins hefur verið áberandi í umræðunni síðustu misseri. Vistheimilanefnd hefur frá árinu 2007 unnið að úttekt á starfsemi þessara stofnana og birti í síðasta mánuði þriðju skýrslu sína, þar sem rannsókn beindist að Silungapolli, Reykjahlíð og Jaðri.

 

Hvað varðar Heimavistarskólann að Jaðri var það niðurstaða nefndarinnar að ekki þætti sannað að ofbeldi hafi viðgengist á þeirri stofnun, en sú niðurstaða er ekki í samræmi við upplifun Jens Jenssonar, sem dvaldi á Jaðri um fjögurra ára skeið. Jens segir í samtali við Fréttablaðið að ekki líði sá dagur að hann hugsi ekki til þess ofbeldis og óréttlætis sem hann var beittur þar.

 

Á Jaðar sökum fátæktar

 

„Við vorum átta systkinin og mamma okkar var oft veik. Hún var smávaxin og grönn og með átta börn sem tók mikið á hana og hún var þess vegna mikið á spítala.“

 

Jens var átta ára gamall þegar honum og yngri bróður hans var komið fyrir á Jaðri, árið 1966. Engin óregla var á heimilinu og engin hegðunarvandamál hjá þeim bræðrum, en mikil fátækt á stóru heimili og flest systkinin voru til skemmri eða lengri tíma tekin af heimilinu og vistuð á vistheimilum og í skólum.

 

Ofbeldi einkenndi lífið á Jaðri þar sem drengirnir slógust miskunnarlaust sín á milli fyrir utan það sem þeir máttu þola af hendi sumra kennara, segir Jens. Strax á fyrsta degi á Jaðri réðist annar drengur að Jens með ofbeldi. Það sem vakti athygli hans var þó að kennari sem varð vitni að árásinni gerði ekki neitt til að sporna við henni.

 

„Hann aðhafðist ekkert og það var fyrirboði um það viðhorf sem kennararnir þar höfðu gagnvart slagsmálum og ofbeldi.“

 

Misþyrmt alvarlega

 

Jens tiltekur mörg önnur dæmi um ofbeldið sem viðgekkst á Jaðri. Til dæmis var hann eitt sinn læstur úti að vetri til, berfættur í skyrtu og buxum einum fata. Á endanum gekk Jens, berfættur, 15 kílómetra leið heim til sín og tók ferðin nærri þrjá klukkutíma í nístingskulda.

 

Alvarlegasta atvikið átti sér þó stað þegar Jens var tíu ára gamall, en þá misþyrmdi kennari honum með þeim afleiðingum að hann var lagður inn á sjúkrahús.

 

Aðdragandi málsins var sá að hann hafði verið að tuskast við vini sína í ærslaleik þegar kennarinn kallaði hann til sín inn í anddyri hússins.

 

„Það næsta sem gerðist var að hann greip mig föstu taki um hálsinn, sneri mér við og slengdi höfðinu á mér harkalega í vegginn. Við þetta vankaðist ég og var hálf rænulaus, en hann hélt mér upp við vegginn og kýldi mig í maga, brjóstkassa og andlit.“

 

Daginn eftir fór hann heim í helgarfrí, en var þá umsviflaust fluttur á slysadeild, enda mikið bólginn í andliti og með glóðarauga á báðum augum. Við læknisskoðun kom í ljós að Jens var með heilahristing og bólgur og mar í kringum kviðarhol, en hin andlegu sár sem þessi árás skildi eftir sig voru hálfu verri.

 

„Þetta hefur fylgt mér alla tíð síðan, og sem barn var ég stanslaust að endurupplifa þennan atburð og reyna að finna einhverja ástæðu eða eitthvað sem ég hefði gert til að eiga þetta skilið.“

 

Jens segir þetta hafa legið á sér allt fram á fullorðinsár, eða þangað til hann eignaðist sjálfur barn. Þá áttaði hann sig á því að ástæðan hefði legið hjá kennaranum og fyrir tilviljun hefði hann orðið fyrir barðinu á honum í þetta skiptið.

 

Ofbeldi smitast til nemenda

 

Jens segist geta tínt til ótal dæmi um ofbeldið sem viðgekkst í heimavistarskólanum. „Vistin á Jaðri var hryllileg og þrátt fyrir að vissulega hafi verið einhverjar góðar stundir inn á milli, man ég ekki eftir einum einasta degi þar sem ekki voru einhver slagsmál eða ofbeldi í gangi.“

 

Jens segir ofbeldið hafa tekið sér bólfestu í hópi kennaranna á þessum árum og þeirra menning hafi einkennst af ofbeldi. Ekki er síður ámælisvert, að mati hans, að kennarar og starfsfólk hafi látið undir höfuð leggjst að koma í veg fyrir ofbeldi. Þar hafi stærri strákarnir miskunnarlaust misþyrmt þeim yngri í slagsmálum.

 

„Það er einmitt þetta sem þarf að koma í veg fyrir. Þetta gerðist á Jaðri og Breiðavík og víðar. Svona myndast þetta og það verðum við að stöðva. Utanaðkomandi aðilar þurfa að benda á hvað er að áður en það magnast upp.“

 

Þoldi ekki við í skóla

 

Jens yfirgaf Jaðar fyrir fullt og allt þegar hann var 12 ára gamall og fór eftir það í Reykjahlíð, þaðan í Réttarholtsskóla um skamma hríð og svo í skóla í Mosfellssveit þar sem hann segist hafa upplifað allt annað og eðlilegra ástand. Þrátt fyrir það var breytingin svo mikil að hann hrökk í baklás og mælti vart orð af munni í heilt ár.

 

„Það var bara sjokk að vera allt í einu kominn í umhverfi þar sem maður var ekki alltaf að berjast.“

Hann fór eftir það í Fellaskóla en flosnaði upp úr námi og vann eftir það ýmis verkamannastörf.

Jens segir þessa andstöðu hans við skólagöngu eina afleiðingu hinnar bitru reynslu hans og annarra drengja frá þessum árum.

 

„Meirihluti strákanna sem voru þarna eru ólærðir í dag og ég sjálfur áttaði mig á því síðar, þegar ég ætlaði í kvöldskóla, að ég hataði skóla. Við það rifjuðust upp minningar sem ég vildi helst forðast.“

Jens bætir því þó við að margir piltanna hafi gert það gott síðar á lífsleiðinni.

 

Reiður vegna skýrslu

 

Þegar Jens fékk boð um að koma fyrir vistheimilanefndina og segja sína sögu leit hann á það sem gott tækifæri til að koma hinu sanna á framfæri. „Ég var ekkert að hugsa um peninga eða neitt þess háttar. Ég vildi bara koma minni sögu á framfæri áður en ég dræpist.“

 

Þegar í viðtalið var komið sagði Jens frá stærstu tilvikunum sem höfðu setið í honum, en bætti því við að hann gæti lengi talið upp. Útkoman var hins vegar vonbrigði, eins og fram hefur komið, því að í skýrslunni segir að ekki séu miklar líkur á að nemendur hafi almennt verið beittir ofbeldi.

 

Jens finnst lítið til skýrslunnar koma þar sem mestallt sem fram kemur þar komi ofbeldi á börnum ekkert við. „Skýrslan er stór en þarna er mikil vinna sem hefur farið í ekki neitt! Það sem gerðist á Jaðri eru örfáar blaðsíður. Svo er verið að vitna í plögg og annað sem skipta engu í sambandi við ofbeldi.“

Hann er einnig reiður yfir því að í skýrslunni sé minna mark tekið á vitnisburði nemendanna en kennaranna.

 

Misjöfn upplifun

 

Jens segir þó að greinilegt sé af því hve fáir hafi tjáð sig við nefndina að lítill vilji sé í þessum hópi til að tjá sig um reynsluna á Jaðri. „Þetta er í raun rökrétt því að strákarnir vilja ekkert fara aftur í þennan tíma frekar en ég.“

 

Jens bætir því við að í skýrslunni sé ekki tekið tillit til þess að nemendur hafi komið frá mismunandi heimilum og upplifi því vistina á misjafnan hátt. Sumir, líkt og hann sjálfur, hafi verið vistaðir þar sökum fátæktar, en aðrir komu frá heimilum þar sem ofbeldi og misnotkun var jafnvel daglegt brauð. Það skipti því máli við hvað er miðað þegar talað er um jákvæða eða neikvæða upplifun.

 

„Ég veit ekki um einn einasta mann sem var þarna sem talar ekki um þetta sem hryllilega vist,“ segir Jens, en bætir því við að enn séu margir sem hann þekki sem geti ekki rætt um reynslu sína á Jaðri og þeir hafi ekki heldur tjáð sig við nefndina.

 

Vonast eftir breytingum

 

Jens er því afar ósáttur við niðurstöðu skýrslunnar þar sem honum finnst vanta mannlega þáttinn. Meðal annars er talað um að valdbeiting hafi undir vissum kringumstæðum verið réttlætanleg til að „kveða niður óæskilega hegðun nemenda“.

 

„Ég er ekki að efast um að fólkið í nefndinni er gott fólk,“ segir Jens, „en það er ekki að horfa á okkur sem börn á aldrinum 7 til 12 ára.“

 

Jens segist þó vonast til þess að saga hans verði til þess að nefndin muni íhuga stefnu sína. „Í mínum huga er það að segja frá þessum hlutum aðferð til að forða því að þeir endurtaki sig,“ segir Jens og bætir því við að honum þyki skýrslan breiða yfir vandamálin sem voru til staðar.

 

Þarna viðgekkst ofbeldiskúltúr og það verður að viðurkenna það. Þessu eiga eftirlitsaðilar að leita að því annars er hægt að skrifa hundrað skýrslur án þess að nokkuð gerist. Ég er að vona að eftir þessa grein muni nefndin horfa öðruvísi á þær stofnanir sem enn á eftir að rannsaka.“

 

[e-mail]

Aðalfundur BRV

Aðalfundur Breiðavíkursamtakanna fer fram þriðudagskvöldið 27. apríl næstkomandi, kl. 20 í fundarsalnum JL-húsinu við Hringbraut - hér ítrekað en áður komið fram.

1. venjuleg aðalfundarstörf. 2. Önnur mál.

Allir félagar hvattir til að mæta. Bara endilega hreint "smala" inn nýjum félögum.

Stjórnin.

 

Breiðavíkursamtökin huga að efldu starfi

Það er óhætt að segja að hugur hafi verið í fólki á vel sóttum félagsfundi BRV sl. fimmtudagskvöld, þegar félagsmenn komu saman til að ræða hagsmunamál sín. Að stjórnarmönnum slepptum tóku um tuttugu fundarmenn til máls og þótt áherslur hafi á köflum verið misjafnar þá er óhætt að segja að fundurinn hafi boðað aukna samstöðu og eflda sókn. Hér að neðan er fundargerð félagsfundarins (skrásett af FÞG).

Fundargerð félagsfundar BRV 27. nóvember 2008.

Dagskrá:

1. Hagsmunamál félagsins; staða og starfsemin framundan. 2. Önnur mál. Fundarstjóri og -ritari: FÞG.

Bárður Ragnar Jónsson formaður BRV gerði grein fyrir stöðu mála. Fram kom að hrun fjármálakerfis landsins hefði haft mikil áhrif á það starf sem komið var í gang gagnvart stjórnvöldum í bótamálum og hefði stjórn BRV meðvitað ákveðið að hlé yrðu á þeim viðræðum meðan stjórnvöld fengju andrými til að kljást við hinn mikla vanda. Augljóslega væri hætta á því að samtökin glötuðu samúð og skilningi meðal þjóðarinnar ef hart væri gengið eftir bótum akkúrat á meðan á mestu krísuaðgerðunum stæði. Fjarri sé þó að um nokkra eftirgjöf sé að ræða. Í samráði við Ragnar Aðalsteinsson lögmann hefði og verið ákveðið að senda forsætisráðuneytinu bréf eftir helgina til að inna eftir fréttum og óska eftir áframhaldandi fundarhöldum. Formaðurinn taldi að á næstu vikum hlyti meginþunginn á starfsemi samtakanna að liggja í bótamálinu, en áhersla á önnur baráttumál myndi aukast í kjölfarið.

Formaðurinn kom inn á þau vandræði sem verið hefðu uppi vegna heimasíðu samtakanna; að þótt miklir peningar hefðu farið í hana væri hún mjög illa notendavæn og enn unnið í málinu. Þá nefndi formaðurinn að nú styttist í að samtökin fengju skrifstofuherbergi til leigu í JL-húsinu hjá ReykjavíkurAkademíunni gegn sanngjarnri leigu og standa vonir til þess að slík aðstaða marki tímamót fyrir eflda starfsemi.

Þór Saari, gjaldkeri BRV greindi stuttlega frá fjármálum samtakanna og er ljóst að þau eru ekki til vandræða þótt fjárráð séu ekki mikil.

Mælendaskrá var síðan opnuð og tóku fjölmargir til máls:Tómas, Gunnar Júl., Gunnar Snorra, Konráð Ragnars, Óli Svend, Gísli Már, Maron, Sigurður, Ester, Hannes, Jón Guðmunds, Sigurgeir Friðriks, Víglundur, Eymar Einars, Jóhannes Bjarna auk stjórnarmanna. Stjórnin fékk eðlilega ákúrur fyrir fremur dapurt félagsstarf að undanförnu og margar spurningar voru bornar fram um bótamálið og skort á fundarhöldum og upplýsingagjöf. Stjórnin fékk þó einnig hrós. Ritari stjórnar gat þess að félagaskrá samtakanna væri mjög ófullkomin og lítt gengi að fjölga félögum - ekki mætti gleyma því að ekki væri hægt að skrá öll fyrrum vistbörn í félagið; fólk yrði að óska eftir inngöngu. Þess má geta að eftir fundinn teljast félagsmenn "aðeins" vera 48, en vistbörn á hinum umdeildum vistheimilum auðvitað margfalt fleiri. hvatti FÞG mætta til að fá öll "vistbörn" sem þau þekktu til inn í samtökin. 

Á fundinum var samþykkt tillaga um að efla starfsemi félagsins hvað "léttari" samkomur varðar, þ.e. að huga einnig vel að félagslífi á borð við spilakvöld og slíkt. Var samþykkt tillaga um kosningu í þriggja manna "skemmtinefnd" í því skyni. Hins vegar var felld tillaga þess efnis að beina því til forsætisráðuneytisins að greiðslur til fyrrum vistbarna eigi að hefjast þegar í stað og nema 250 þúsund krónum á mánuði þar til málin yrðu gerð upp, en helsta mótbáran gegn þessu var að slík tillaga eða krafa myndi flækja alla samningsgerð. Þá kom og til tals að fyrrum vistbörn, sem ekki voru í Breiðavík, séu enn ekki farin að líta á samtökin sem sín, líkast til vegna nafnsins og þeirrar áherslu sem lögð hefði verið á Breiðavíkurheimilið í umræðunni. Þessu yrði að breyta, en rifja má upp að fyrir síðasta aðalfund var nafnabreyting rædd en henni ekki hrint í framkvæmd.

Fjölmargt annað kom fram sem þarfnaðist ekki sérstakrar bókunar og fleira ekki gert. FÞG.

Þingið, svínin og lægst settu "dýrin"

 Það er vel til fundið hjá Þjóðarhreyfingunni að gefa þingmönnum bókina "Animal farm" um leið og sú krafa er gerð að afnema Eftirlaunalögin svokölluðu (eða ósiðlegu hluta þeirra). Eins er ánægjulegt að heyra þingmenn nú tala um að setja sér siðareglur (þótt það gangi illa). Hvað Breiðavíkursamtökin varðar reynir nú brátt á hversu vel þingmenn vilja gera við þau fyrrum börn og unglinga sem fyrrum kollegar þeirra "dæmdu" til nauðungarvistar og -vinnu og til einangrunar og ofbeldis á Breiðavík og víðar. Því miður benda fyrstu vísbendingar til þess að ekki eigi að bæta skaðann af neinni rausn. 

Breiðavíkursamtökin blása nú í samræmi við það til tímabærs félagsfundar á morgun miðvikudag 3. september í félagsmiðstöð félagsþjónustunnar við Aflagranda, kl. 17. Áríðandi að allir félagar mæti sem vettlingi geta valdið.

 

Fundartilefnið er frumvarpssmíð ríkisstjórnarinnar um bætur til handa fyrrum vistmönnum að Breiðavík og fleiri vistheimilum hins opinbera. Þetta frumvarp hefur verið í smíðum og hefur stjórnarmönnum BRV og Ragnari Aðalsteinssyni lögfræðingi verið kynnt drög frumvarpsins. Óhætt er að segja á þessari stundu að drögin vekja ekki upp hrifningu og ætlunin að ræða málin á fundinum.

 

Fylgist með blogginu og aðalsíðu samtakanna og látið alla félaga vita.

Þingmenn fá Animal Farm

Bótamálið má ekki dragast úr hömlu

Síðasta miðvikudag (18. júní) var frétt í Sjónvarpinu með viðtali við þá mætu konu, Ásu Hjálmarsdóttur, móður Breiðavíkurdrengsins Konráðs Ragnarssonar. Fréttin í heild var þörf áminning (sjá hér). Áminning um að stjórnvöld dragi ekki að óþörfu að bæta fyrrum vistbörnum hins opinbera þá nauðung og ofbeldi sem þau upplifðu, í þessu tilfelli Breiðavíkurdrengjum.

Ekki tókst að ljúka samningu, framlagningu og samþykkt bótafrumvarps á þingi sl. vor og héðan af gerist því ekkert fyrr en með samþykkt frumvarps að hausti. Það liggur alveg ljóst fyrir að margir Breiðavíkudrengjanna eru ekki heilsuhraustir og tveir hafa látist það sem af er árinu, að því er fram kemur í fréttinni. Það er því slæmt ef bæturnar dragast að óþörfu, en hins vegar um leið mikilvægt að vanda til verka - því bæturnar verða að vera sómasamlegar og í þeim verður fólgið mikilvægt fordæmi hvað bætur varðar til fyrrum vistbarna annarra vistheimila. Það hefði þannig ekki komið á óvart ef þingið hefði, vegna flýtis og nísku, samþykkt í hraði allt of lágar bætur.

Mikilvægt er að sumarið sé í þessu sambandi vel nýtt og komist að niðurstöðu um raunhæfar bætur, þannig að þegar þing kemur saman þá renni frumvarp í gegn eins og bráðið smér. Breiðavíkursamtökin (regnbogasamtök fyrrum vistbarna hvers kyns vistunarúrræða barnaverndaryfirvalda) vilja taka þátt í þessari vinnu og gera það. Ragnar Aðalsteinsson lögfræðingur er þar samtökunum innan handar, en lögfræðilega og félagslega er allsendis ekki um einfalt mál að ræða.

Bloggsíðan óskar Ásu til hamingju með skeleggt viðtal og gott aðhald að stjórnvöldum og sendir Konráði syni hennar einlægar óskir um bætta heilsu.

Stórfjölgun tilkynninga um ofbeldi og/eða vanrækslu

Á hverjum einasta degi, að jafnaði, berast barnaverndarnefndum landsins 23 tilkynningar um meintan óviðsættanlegan aðbúnað barns eða barna. Oftast um ofbeldi eða vanrækslu. Það samsvarar tilkynningu á klukkustundarfresti allan sólarhringinn eða einni tilkynningu á hverjum tuttugu mínútum yfir 8 stunda vinnudaginn. Þetta er ansi mikið og er um að ræða 15% fjölgun frá árinu á undan og var fjölgunin þá 22% frá árinu þar á undan.

Alls voru 357 börn í fóstri á árinu 2007 sem er um 15% fjölgun á síðustu fimm árum. Þetta kemur fram í ársskýrslu Barnaverndarstofu 2006-2007. Munar mestu um fjölgun tímabundinna fósturráðstafana.

En þrátt fyrir mikla fjölgun tilkynninga er ekki teljandi breyting á fjölda þeirra mála sem barnaverndarnefndir tóku til rannsóknar. Fjölgun tilkynninga þarf því ekki að endurspegla versnandi ástand og gerir það vonandi ekki. Vonandi er fyrst og fremst um að ræða aukna vitund um velferð og hagsmuni barna. Jafnframt verður að vonast til að barnaverndaryfirvöld gæti ávallt hófs í vistunarúrræðum sínum og hafi hikstalaust á hverjum tíma yfir vönduðum og faglegum mannskap að ráða.

Alls 357 börn í fóstri árið 2007

Mistök gerast með ýmsum hætti og misalvarlegum afleiðingum

Nú virðast þingmenn allra stjórnmálaflokka sammála um að þeir hafi gert mistök við samningu og samþykkt eftirlaunalaganna svo kölluðu. Öllum verða á mistök og sem betur fer ekki alltaf sem mistök hafa alvarlegar afleiðingar í för með sér.

Eitt er að gera mistök sem fyrst og fremst fóðra vasa ráðamanna og þau mistök eru einna verst fyrir skattgreiðendur, sem gjarnan vildu sjá þennan pening renna til verðugri málefna.

Í gegnum árin hafa ráðamenn og barnaverndaryfirvöld því miður gert mörg mjög alvarleg mistök og vonandi oftast sökum vanþekkingar frekar en út af hugsunarleysi og heimsku, ef ekki illvilja. Uppsetning vistheimilisins Breiðavíkur á sjötta áratug síðustu aldar er dæmi um grafalvarleg mistök. Ákvörðun var tekin út frá óskhyggju og kjördæmapoti, en undirbúningurinn og útfærslan var mjög áfátt. Svo virðist einnig eiga við um fleiri vistunarúrræði barnaverndaryfirvalda fyrr á árum og enn í dag kann pottur víða að vera brotinn.

Breiðavíkursamtökin vilja að öll verk barnaverndaryfirvalda í gegnum árin verði krufin til mergjar og af þeim lært. Það er óásættanlegt með öllu að börn og unglingar verði beint eða óbeint að fórnarlömbum barnaverndaryfirvalda eða starfsmanna á þeirra vegum. Tökum þessu alvarlega. 

Mistök gerð við setningu eftirlaunalaga

Börn dagsins í dag eru líka í vanda

Hér fyrir neðan eru tvær fréttir úr Fréttablaðinu á síðasta ári sem ástæða er til að rifja upp, til áréttingar því að slæm meðferð á börnum og unglingum er ekki fortíðarvandi og einskorðast að sjálfsögðu ekki við vistunarúrræði. Ofbeldi og vanræksla eru því miður víða fyrir hendi.

 

 

Fréttablaðið, 04. nóv. 2007 00:30

Á fjórða þúsund börn í vanda

Fjöldi barna sem tilkynnt var um á fyrstu sex mánuðum þessa árs reyndist vera 3.567, en í sumum tilvikum var tilkynnt oftar en einu sinni um sama barn. Myndin tengist ekki efni fréttarinnar.

Tilkynningum til barnaverndarnefnda hér á landi fjölgaði mjög á milli ára 2006 og 2007, um ríflega eitt þúsund. Á fyrstu sex mánuðum síðasta árs voru þær 3.321 talsins en samtals 4.383 á fyrstu sex mánuðum þessa árs.

Þetta sýna nýjar niðurstöður Barnaverndarstofu sem hefur nú borið saman fjölda tilkynninga milli fyrstu sex mánaða beggja ára. Samkvæmt þessu er aukningin á fjölda tilkynninga milli ára tæp 32 prósent. „Ég finn til með öllum þessum börnum hvort sem þau eru ársgömul eða á unglingsaldri," segir Guðjón Ólafur Jónsson, formaður Barnaverndar Reykjavíkur. Hann segir að mörg þeirra mála sem koma inn á borð hjá Barnavernd séu vegna vímuefnaneyslu foreldra en það sé þó ekki einhlítt.

Samtals 3.078 tilkynningar voru af höfuðborgarsvæðinu og 1.305 af landsbyggðinni. Fjöldi barna sem tilkynnt var um reyndist vera 3.567, en í sumum tilvikum var tilkynnt oftar en einu sinni um sama barn. Til samanburðar var tilkynnt um 3.092 börn á fyrstu sex mánuðum ársins 2006, þannig að aukningin milli ára er 15 prósent. Barnaverndarnefndir hófu könnun á högum 1.487 barna af þeim sem tilkynnt hefur verið um á þessu ári.

„Því miður er það þannig að mál fólks sem hefur verið í langvarandi vímuefnaneyslu koma ítrekað inn á borð til okkar," segir Guðjón. Hann segir að vissulega spyrji starfsmenn Barnaverndar sig hvort ekki sé oftar ástæða fyrir forræðissviptingu en raun ber vitni. „Það er samt mjög harkaleg aðgerð að taka barn frá foreldri og því þarf að fara mjög varlega í þeim efnum." Fimm til tíu foreldrar eru sviptir forræði barna sinna á ári.
Fjölgun tilkynninga til barnaverndarnefnda má einkum skýra með fjölda lögregluskýrslna, að því er fram kemur hjá Barnaverndarstofu. Á fyrstu sex mánuðum ársins 2006 bárust barnaverndarnefndum 1.813 tilkynn­ingar frá lögreglu en á árinu 2007 voru þær 2.568.

Tilkynningum um kynferðis­ofbeldi gagnvart börnum fjölgaði á milli ára. Fyrstu mánuði 2006 voru þær 172 en 226 á árinu 2007. Fjöldi tilkynninga sem berast í gegnum Neyðarlínuna 112 hefur staðið í stað milli ára. Samtals voru tilkynningar 346 bæði árin 2006 og 2007. Hins vegar tekur Barnaverndarstofa fram að fleiri tilkynningar sem bárust í gegnum Neyðarlínuna voru raunverulegar barnaverndartilkynningar í ár heldur en í fyrra, því sumt af því sem tilkynnt er til Neyðarlínunnar flokka nefndir ekki sem barnaverndartilkynningar.
jss@frettabladid/[e-mail]

 
Fréttablaðið, 03. júlí. 2007 06:15

Fimmti hver nemandi hefur sætt ofbeldi

 

Um tíunda hvert barn sagðist hafa orðið fyrir kynferðislegu ofbeldi í einhverri mynd.

Um fimmti hver nemandi í 7. og 9. bekk sem svaraði spurningalistum Barnaverndarstofu sagðist hafa sætt líkamlegu ofbeldi á heimili sínu. Svipað hlutfall sagðist hafa sætt ofbeldi í skóla. Um þriðjungur barnanna sögðust hafa orðið fyrir andlegu ofbeldi í einhverri mynd.

Þetta kemur fram í niðurstöðum rannsóknar Barnaverndarstofu sem birtar voru í gær. Um forprófun á spurningarlistum var að ræða og úrtakið því aðeins rúmlega 100 börn. Af þeim orsökum bendir Barnaverndarstofa á að varhugavert sé að alhæfa út frá niðurstöðunum, en þær gefi vísbendingar um reynslu barna af ofbeldi. Rannsóknin var gerð fyrir Alþjóðasamtök gegn ofbeldi og vanrækslu á börnum (ISPCAN).
Í könnuninni voru börnin spurð um hvort einhver á heimilinu hafi barið þau, löðrungað eða flengt með lófanum. Tæplega átta prósent sögðu það gerast stundum, og um tíu prósent sögðu það hafa gerst, en ekki á síðasta ári. Börnin sögðu að í um helmingi tilfella hafi það verið fullorðnir einstaklingar sem beittu ofbeldinu.

Einnig var spurt um kynferðislegt ofbeldi. Tæplega einn af hverjum tíu greindi frá því að viðkomandi hafi sætt kynferðislegu ofbeldi í einhverri mynd. Til dæmis sögðu um fimm prósent barnanna að einhver á heimili þeirra hafi reynt að neyða þau til að hafa við sig samfarir.

(allar feitletranir og undirstrikanir fþg)

„Sannleikurinn er sár en hann verður að koma fram“

„Sannleikurinn er sár en hann verður að koma fram,“ segir Víglundur Þór Víglundsson í Blaðinu (nú 24 stundir) þann 11. júlí 2007, en Víglundur var vistaður í Breiðavík árin 1966 til 1968. Við rifjum hér upp viðtalið.

 

„Hann, ásamt fleirum sem hafa dvalið á upptökuheimilum, skrifar á heimasíðu Breiðavíkursamtakanna um reynslu sína af heimilunum. Ákvörðun var tekin um að nafngreina alla gerendur þar og takast á við afleiðingarnar ef einhverjir verða ósáttir við það.

„Það er auðvitað sárt fyrir afkomendur gerendanna að lesa slæmar lýsingar um skyldmenni sín en þetta er líka sárt fyrir okkur og okkar afkomendur.“

Margir sem dvöldu á upptökuheimilum hafa gefið sig fram eftir opnun síðunnar í fyrradag og viljað ganga í samtökin.

 
Víglundur var sjö ára þegar hann var fyrst sendur í vistun vegna erfiðra heimilisaðstæðna. Hann segir enga óreglu hafa verið á heimili sínu heldur hafi móðir hans orðið þunglynd eftir skilnað. „Hún kynntist svo öðrum manni og hef ég á tilfinningunni að ég hafi verið fyrir.“

 

Þegar Víglundur var ellefu ára var hann sendur til Breiðavíkur. „Ég hafði náttúrlega ekki hugmynd um hvað beið mín. Þetta var alveg allt í lagi fyrst en svo kynntist ég mannvonsku af verstu gerð.“

Allan tímann í Breiðavík mátti Víglundur sæta miklum barsmíðum. „Mín dvöl var algjör martröð. Þegar ég hitti strákana aftur sem voru með mér í Breiðavík þá voru þeir hissa á að ég skyldi hafa lifað þetta af og væri enn á lífi. Ég hlýt bara að hafa verið svona sterkur.“

 

Þegar líða tók að lokum dvalar Víglundar var hann orðinn elstur þar. Segir hann forstöðumanninn þá hafa notað sig til þess að sýna hinum strákunum hvað væri gert til þess að ala fólk upp. „Hann barði mig ekki í einrúmi heldur alltaf fyrir framan alla. Stundum varð ég svo bólginn að andlitið á mér var allt afskræmt“.

 
Fékk viðurnefnið Villi tígull

 
Ein sterkasta minning Víglundar er þegar hann gerði tilraun til að strjúka. Var hann þá settur í gluggalaust herbergi þar sem var kolniðamyrkur, heitt og algjör þögn. „Forstöðumaðurinn gekk svo illa frá mér eftir strokutilraunina að meira að segja konan hans kom og reyndi að stoppa hann. Hún skipti sér vanalega ekki af barsmíðunum.“

Í marga mánuði eftir þetta var hann með tígullaga far eftir steininn í hring forstöðumannsins á gagnauganu og fékk þá viðurnefnið Villi tígull“.