Bréf sent til Jóhönnu Sig.

Í gær, 4. júní, var boðsent til forsætisráðuneytisins bréf frá stjórn Breiðavíkursamtakanna, sem viðbrögð og tillögur vegna Minnisblaðs ráðuneytisins, sem sagt var frá á aðalfundi samtakanna 29. apríl síðastliðinn. Efni bréfs þessa er trúnaðarmál gagnvart utanfélagsfólki, en hér verður þó reynt að segja frá því sem óhætt er að segja frá.

Svo sem félagsmönnum er kunnugt um þá hefur komist hreyfing á (sanngirnis)bótamálið eftir að Jóhanna Sigurðardóttir settist í stól forsætisráðherra og ekki síst eftir afsökunarbeiðni hennar til fyrrum vistbarna vistheimila á vegum ríkisins. Þá urðu ákveðin tímamót með fyrrnefndu Minnisblaði og viðbrögðum aðalfundar okkar við því.

Eins og félagsmenn vita hefur ráðuneytið umfram allt viljað með samkomulaginu skapa fordæmi sem ná myndi til allra vistheimila sem til rannsóknar Spanó-nefndarinnar koma og jafnframt er deginum ljósara að ráðuneytið hefur ekki áhuga á háum bótum yfir línuna, kannski ekki síst vegna efnahagsástandsins. Nú í maí hefur stjórn samtakanna brætt með sér hugmyndir að tillögum um útfærslur og leiddi sú vinna til þess að bréfið var sent í gær. Í tillögum stjórnar er gert ráð fyrir "tveggja ása flokkaskiptingu" við ákvörðun (óháðrar nefndar) á bótum.

Þar muni þolendur af hálfu tilgreindrar óháðrar nefndar raðast í flokka eftir nánar tilgreindum viðmiðunum.

Veigamestu atriðin við það mat verði annars vegar bein ætluð lögbrot/mannréttindabrot, sbr.: Líkamlegt ofbeldi af hálfu starfsmanna og/eða eldri vistbarna (ekkert, lítið, nokkurt, mikið, mjög mikið), andlegt ofbeldi af hálfu starfsmanna og/eða eldri vistbarna (ekkert, lítið, nokkurt, mikið, mjög mikið), andlegt og líkamlegt álag annað, vinnuþrælkun / ólaunuð barnavinna, missir skólagöngu/svipting á menntun, skortur á hvers kyns læknisþjónustu, veikindi og slys á vistunarstað, ónóg þrif og ónógur matur, skjóllítill fatnaðar barna gegn vondum veðrum og skortur á eftirfylgni/liðveislu eftir vist.

Hins vegar verði til viðmiðunar atriði af ýmiss konar félagslegum og heilsufarslegum toga, sbr.: Langtímadvöl - lengd dvalartíma (t.d. undir 1 ári, 1-2 ár, 2-3 ár, 3-4 ár, 4-5 ár o.s.frv.), einelti, einangrun viststaðar, ástæðulaus/tilefnislaus vistun, óréttmætur aðskilnaður við foreldra, sambandsleysi/sambandsbann við foreldra/ættingja,  vist frá mjög ungum aldri,   harðneskja – skortur á hlýju, afleiðingar vistunar, ótímabær dauðdagi / heilsubrestur til langtíma, svipting tómstunda/barnagamans og fleira.

 

  Stjórn samtakanna vonast auðvitað eftir jákvæðum viðbrögðum við þessum viðmiðunum og aðferðarfræði, en ekki er komið að því að ræða upphæðir ennþá. Í bréfinu var jafnframt vonast eftir skjótum viðbrögðum og áframhaldandi fundarhöldum, þannig að stjórnvöldum auðnist að leggja fram frumvarp um bætur við upphaf haustþings. Ef það gengur eftir styttist svo sannarlega í lausn þessara erfiðu mála.

Bréfið er sem fyrr segir trúnaðarmál gagnvart utanfélagsfólki, en áhugasamir félagsmenn geta fengið afrit af því sent ef þeir biðja um það í tölvupósti eða með símtali ([e-mail] eða 864 6365).

Athugasemdir

[Víglundur Þór Víglundsson, 6.6.2009 kl. 11:03]

Er nokkuð vitað hvenær verður byrjað á að raða okkur í flokka? Og hverjir verða valdir til að framkvæma það.

[Friðrik Þór Guðmundsson, 6.6.2009 kl. 16:17]

Þessu er erfitt að svara, Víglundur. "Boltinn" er núna hjá stjórnvöldum og ef leiðin verður samþykkt og farin þá verður það þeirra að skipa í nefndina, vonandi í samráði við okkur. Vonandi gerist þetta í haust, kannski í nóvember, hugsanlega desember, að nefndarvinnan byrji. Hún mun taka einhvern tíma, sérstaklega ef það þarf að afla eða taka við frekari upplýsingum frá vistbörnunum fyrrveerandi.

[Anna , 7.6.2009 kl. 15:37]

Virkilega satt sem ég er að lesa. 'A að fokka niður bætur miðað við hvessu mikið andlegt eða líkamlegt obeldi hver og einn þurti að þola á Breiðavík. Ég er orðlaus. Og hvaða sérfræðingur ætlar að meta það.???

[Friðrik Þór Guðmundsson, 7.6.2009 kl. 16:03]

Ég er ekki alveg að ná því, Anna Björg, yfir hverju þú ert orðlaus. Finnst þér, ja, einkennilegt að bætur verði mismunandi háar eftir því t.d. hversu mikið ofbeldið var?

Að óbreyttu er reiknað með að matið verði í höndunum á óháðri nefnd og þar ekki síst farið eftir framburði þolendanna, frammi fyrir Spanó-nefnd og samkvæmt gögnum og viðbótarframburði ef þolendurnir telja þörf á því.

Aðilar eru einfaldlega ekki sammála um aðferðafræðina og það er verið að reyna að ná samkomulagi.

[Anna , 7.6.2009 kl. 16:18]

Fyrirgefðu, en er hægt að flokka ofbeldi.??? "Sá  sem var barinn á að fá meir en sá sem var ekki barinn " Og sá sem var lokaður inn í klefa í kjallaranum á að fá meir en sá sem var ekki lokaður niðrí kjallara. Og er ég bara að snerta yfirborðið her. Ertu að segja mer að sumum dregjunum fannst alveg yndislegt að vera þarna??? Það er einnig skaðlegt fuyrir barn að horfa upp á ofbeldi. Hvernig ætla nefndin að meta það.?

[Friðrik Þór Guðmundsson, 7.6.2009 kl. 19:56]

"Er hægt að flokka ofbeldi" - já. Það er hægt. Og það er hægt að flokka magn ofbeldis. En það er alls óvíst að þetta verði gert á einstaklings-grunni. Spanó-nefndin hefur meðal annars aðgreint tímabil á Breiðavík og eftir forstöðumönnum og gert greinarmun þar á milli.

"Ertu að segja mer að sumum drengjunum fannst alveg yndislegt að vera þarna???" - ég er út af fyrir sig ekki að segja neitt slíkt við þig og veit ekki hvar þú finnur slíkum orðum stað, Anna Björg. Á hitt get ég bent, að minnst tveir einstaklingar hafa lýst dvöl sinni vestra sem prýðilegri. Þeir gera væntanlega ekki kröfu til bóta. Og ég endurtek: Spanó-nefndin hefur aðgreint tímabil á Breiðavík og eftir forstöðumönnum og gert greinarmun þar á milli.

"Það er einnig skaðlegt fyrir barn að horfa upp á ofbeldi. Hvernig ætla nefndin að meta það"? Hvernig eru mál metin almennt og yfirleitt? Þú sérð í upptalningunni atriði eins og "andlegt og líkamlegt álag annað", einelti, "harðneskja – skortur á hlýju" og "afleiðingar vistunar". Þetta eru dæmi um atriði, sem vel geta náð til "andrúmsloftsins", m.a. þess að þurfa að horfa upp á ofbeldi. Líka atriði eins og lengd dvalartímans.

Rétt er að rifja upp, Anna Björg, að stefna samtakanna hvað Breiðavíkurbörn varðar var "eitt skal yfir alla ganga". Því aðeins var horfið frá þeirri stefnu, með sérstakri samþykkt aðalfundar, að RÍKIÐ vill ekki semja um slíkt og vill semja um bótafyrirkomulag sem getur náð til allra vistheimila ríkisins sem til rannsóknar eru og verða. Þetta snýst ekki bara um Breiðavík, heldur vill ríkið setja fordæmi vegna annarra vistheimila, meðal annars þeirra sem verða í skýrslu Spanó-nefndarinnar sem væntanleg er á næstu 1-2 mánuðum. Þetta snýst ekki heldur bara um Breiðavíkurdrengi, því  skýrsla Spanó-nefndarinnar um Breiðavík nær til 1980 og þar með til þess tímabils er stúlkur voru þar líka. Þú vilt væntanlega ekki gleyma þeim?

En þakka þér kærlega fyrir spurningarnar og spurðu eins og þú vilt áfram. Ég vildi að fleiri kæmu hér inn með spurningar eða almenn innlegg!

[Friðrik Þór Guðmundsson, 8.6.2009 kl. 14:53]

Óli Styff hafði samband og bað mig um að koma eftirfarandi á framfæri: Ég hef mætt á alla fundi samtakanna og leitast við að gera allt sem ég get fyrir samtökin og félagsmenn. Ég er mjög ánægður með núverandi stjórn samtakanna og með þá leið sem nú er verið að fara. Ég legg til að Jóhann Þór Hopkins komi inn í skemmtinefnd samtakanna.

[Anna , 8.6.2009 kl. 14:57]

Ég þakka innilega fyrir svörin. Bróðir minn var sendur á Breiðavík. 'Eg veit að hann átti erfitt með að læra því það voru bara 2 ár á milli okkar.  Mer var sagt af móður minni að hann átti fá góða skólagöngu þarna. En ástæðan fyrir því hvessvegna að hann átti erfitt með að læra var vegna þess að hann var lesblindur. Sem var ekki uppgötvað fyrr en löngu seidna. Ef það hefði verið uppgötvað fyrr, þá hefði hann aldrei verið sendur þangað. Hann er niður brotin maður í dag. Ég finn til með öllum þeim sem urðu fyrir obeldi á Breiðavík. Og vil ég þakka fyrir þessi samtök. Sem hafa skipt gríðalegu miklu mála. Kveðja.

[Friðrik Þór Guðmundsson, 8.6.2009 kl. 19:22]

Takk sömuleiðis Anna. Því miður guldu margir lesblindu sinnar að óþörfu og raunar má um leið nefna að örvhentir einstaklingar nutu lítils skilnings! Þess utan var svokölluð menntun á Breiðavík fráleitt réttnefni.

[Elvar Jakobsson (IP-tala skráð) 10.6.2009 kl. 18:29]

Það er alveg sjálfsagt að samtökin reyni að finna sangjarna lausn fyrir strákana sem voru á Breiðavík. En Breiðavíkursamtökin hefur enga heimild að tala fyrir önnur heimilin og sérstaklega nefni ég Kumbaravog þar sem við vorum 6 ár til 10 ár. Barnæska og Unlingsárin okkar voru stolin. Fleiri ára nauðganir er búið að játa til ransóknarlöggunar Reykjavíkurborgar. Vinnuþrælkun þar sem eingöngu Forstofumaðurinn og synir hans þénaði fleiri milliónir á hverju ári. Forstofumaðurinn er enþá lifandi og hefur miljarðar eignir sem hann stal frá ríkinu (Skattpeningur) gegnum ökkur börnin sem aldrei fengur krónu fyrir alla þessa þrælkun. Við voru seld á ímsann hát til að þéna meiri pening fyrir hann. Við Kumbaravogsbörnin erum ekki meðlimir í Breiðavíkursamtökunum og okkar mál hefur engar líkur með breiðavíkurstrákunum og þess vegan hafa þeir enga heimild að tala fyrir okkar hönd.

[Friðrik Þór Guðmundsson, 11.6.2009 kl. 12:19]

Þakka þér fyrir innleggið, Elvar. Þótt þar andi köldu í garð Breiðavíkursamtakanna. Við erum út af fyrir sig ekkert að tala fyrir hönd neinna sem ekki vilja þiggja slíkt og því aðeins mótast viðræðurnar við ríkið af málefnum annarra vistheimila að RÍKIÐ vill búa til fordæmi (en ekki "Breiðavíkurstrákarnir").

Þá finnst mér rétt að undirstrika það einu sinni enn, að Spanó-skýrslan um Breiðavík nær ekki bara til stráka. Skýrslan nær til 1980 og þar með einnig til nokkurra ára tímabils þar sem stúlkur voru vistaðar þar líka.

Loks er að nefna að nú eiga bara að vera nokkrar vikur í að Spanó-nefndin skili skýrslu um nokkurn fjölda annarra vistheimila, þeirra á meðal um Kumbaravog. 

[Elvar Jakobsson (IP-tala skráð) 12.6.2009 kl. 23:39]

Kæri Friðrik, það er misskilingur hjá þér að halda að ég beri kulda gangvart Breiðavíkursamtökunum. Okkur var sínt á ýmsan hátt á firsta árinu að við vorum ekki óskuð sem virkir meðlimir í samtökunum. Við hefðum tekið vel á mótu og verið þakklát fyrir hvern stuðning sem kom ekki. Á öðru árinu var okkur loksins ljóst um stefnu félagsins sem eðlileg var, og við áttuðum okkur á að Kumbaravogsmálið er ekkert sambærilegt við Breiðavíkurmálið, eins og ég orða í athugasemd 10. Það var okkar fávissa að halda við ættum von á stuðning í okkar máli frá samtökunum. Allt sem hefur gerst í Kumbaravogsmálinu var eingöngu okkar verkefni.

Fyrirgefður ef ég hef túlkað það rángt sem skrifað er í bréfinu (til Jóhönnu Sig.), en íslenskan mín er frekar léleg eftir 30 árin frá Íslandi. Ég ætlaði mér ekki að bera það fram að Breiðavíkurstrákarnir búa til fordæmi. En það stendur í bréfinu að Samtökin hafa borið fram tillögur sem mundi mynda yfir öll heimilin. þar sem mestu fórnalömin koma frá Breiðuvík og Kumaravogi (m. a. obinberlega) þá skil ég það að þið eruð að gera tillögur sem á að mynda til okkur líka. Þess vegna skrifaði ég athugasemd10. 

Barn sem óslt upp með örfandi hatur, vonsku og heilaþvotti, sem kynntist hvorki hjálp, góðlæti eða traust hjá öðrum, mun aldrei sem fullorðin manneskja bettla um hjálp.      

[Friðrik Þór Guðmundsson, 14.6.2009 kl. 19:32]

Sæll aftur Elvar og þakka þér tilskrifin.

Ekki veit ég hvernig viðtökurnar voru þetta fyrsta ár sem þú nefnir, enda kom ég seinna inn í stjórnina og þar með í öll fundarhöld. Hitt veit ég að óánægja meðal ykkar einstaklinganna sem voruð á Kumbaravogi varð mér fljótlega ljós en í rauninni hef ég aldrei fengið almennilega skýringu á henni, aðra þá en að ykkur hafi fundist "Breiðavíkurstrákarnir" vera með e.k. yfirgang og frekju. En ég hef aldrei fengið neinn botn í það, allra síst eftir að samtökin voru opnuð og gerð að samtökum í þágu fyrrum vistbarna allra vistheimila hins opinbera.

Ég átti um skeið einhver samskipti við Ernu og virtist mér að það ætlaði að ganga vel að sætta hluti eftir að "Kumbaravogsfólkið" gekk út af einum fundi samtakanna, en fyrir forgöngu Jóhönnu varð ekkert úr þeirri viðleitni. Því miður. 

Nú er stutt í að fram komi skýrsla Spanó-nefndarinnar um Kumbaravog og fleiri vistheimili.  Það verður fróðleg lesning að sjálfsögðu og óneitanlega mikilvæg vinna sem fór af stað eftir að "Breiðavíkurstrákarnir" opnuðu þessi mál. Ég held að það sé og mikilvægt að halda því til haga að hingað til hefur aðeins verið um eina skýrslu til að ganga út frá í umræðum milli aðila, skýrslu Spanó-nefndarinnar um Breiðavík. Bráðum verða skýrslurnar tvær og myndin þá fyllri. Ég óska ykkur Kumbaravogsbörnunum gæfu og gengis við að kljást við hið opinbera með skýrsluna að vopni.